Biologia populacji subfosylnych
Sylabus zajęć
Informacje podstawowe
Kierunek studiów
Specjalność
-
Jednostka organizacyjna
Wydział Biologii
Poziom studiów
Forma studiów
Profil studiów
Profil ogólnoakademicki
Cykl dydaktyczny
-3
Języki wykładowe
Polski
Obligatoryjność
Fakultatywny
Blok zajęciowy
Przedmioty nieprzypisane
Prowadzący zajęcia
dr hab. Marta Krenz-Niedbała, martak@amu.edu.pl, ,
|
Okres
Semestr -1
|
Forma zajęć / liczba godzin / forma zaliczenia
|
Liczba punktów ECTS
|
Cele kształcenia dla zajęć
1. Zaznajomienie z interdyscyplinarnymi ujęciami badań populacji subfosylnych.
2. Poznanie możliwości badawczych różnych dziedzin nauk przyrodniczych zajmujących się populacjami subfosylnymi.
3. Zaznajomienie z podstawowymi zagadnieniami z zakresu badań ludzkich populacji subfosylnych.
4. Zapoznanie z metodyką badań populacji szkieletowych.
5. Przekazanie wiedzy o wyznacznikach stanu biologicznego i ekologicznego ludzkich populacji subfosylnych.
Wymagania wstępne
Podstawowa wiedza z zakresu morfologii człowieka, anatomii układu kostnego, ewolucji człowieka, paleobiologii i ekologii ogólnej. Zalecany wcześniejszy udział w module Metody badań populacji szkieletowych.Efekty uczenia się dla zajęć
| Symbol EU dla zajęć/przedmiotu | Po zakończeniu zajęć i potwierdzeniu osiągnięcia EU student/ka: | Symbole EK dla kierunku studiów |
| Efekt_01 | omówić interdyscyplinarne ujęcia badań populacji subfosylnych | |
| Efekt_02 | scharakteryzować możliwości badawcze różnych dziedzin nauk przyrodniczych zajmujących się populacjami subfosylnymi | |
| Efekt_03 | omówić procesy formowania się źródeł przyrodniczych na stanowiskach antropologicznych i archeologicznych | |
| Efekt_04 | zinterpretować ekologię i tafonomię znalezisk subfosylnych oraz wnioskować o ich paleobiologii, środowiskach depozycyjnych oraz procesach post-depozycyjnych | |
| Efekt_05 | objaśnić podstawowe pojęcia i założenia stosowane w badaniach biologii i ekologii ludzkich populacji subfosylnych | |
| Efekt_06 | omówić metody eksploracji i dokumentacji szczątków kostnych według standardów antropologicznych | |
| Efekt_07 | opisać układ kostny człowieka, rozróżnić i rozpoznać poszczególne kości szkieletu ludzkiego, scharakteryzować ich budowę oraz wykazać różnice pomiędzy budową kości człowieka i innych dużych ssaków | |
| Efekt_08 | scharakteryzować metody badawcze oraz techniki pomiarowe i opisowe stosowane do rekonstrukcji cech biologicznych osobnika na podstawie szkieletu ludzkiego | |
| Efekt_09 | przedstawić koncepcję stresu w biologii i możliwości wykorzystania ludzkich szczątków kostnych przy rekonstrukcji warunków życia w przeszłości |
Treści programowe
| Lp. | Treści programowe dla zajęć/przedmiotu | Symbol EU dla zajęć/przedmiotu |
| 1. |
Antropologia, archeologia, prahistoria – interdyscyplinarność badań populacji subfosylnych. |
Efekt_01 |
| 2. |
Możliwości poznawcze dziedzin nauk przyrodniczych, badających populacje subfosylne: antropologii fizycznej, antropologii sądowej, osteologii, prymatologii, genetyki, ekologii, archeozoologii, archeobotaniki, palinologii, lichenologii, dendrologii, entomologii i chemii. |
Efekt_02 |
| 3. |
Zapis działalności człowieka w środowisku przyrodniczym - główne kierunki i możliwości badań. |
Efekt_03 |
| 4. |
Tafonomia: procesy przed- i podepozycyjne wpływające na stan zachowania ludzkich szczątków kostnych. |
Efekt_03, Efekt_04 |
| 5. |
Biologia ludzkich populacji subfosylnych: eksplorowanie szczątków kostnych podczas wykopalisk, opis szkieletu - podstawowe terminy, rekonstrukcja cech biologicznych osobnika na podstawie szkieletu i morfologiczne reakcje na warunki życia w populacjach pradziejowych. |
Efekt_05, Efekt_06, Efekt_07, Efekt_08, Efekt_09 |
| 6. |
Ekologia ludzkich populacji subfosylnych. |
Efekt_04, Efekt_05 |
| 7. |
Praktyczne aspekty badań ludzkich populacji subfosylnych: metody makroskopowe i mikroskopowe oraz obrazowanie trójwymiarowe. |
Efekt_07, Efekt_08 |
Informacje dodatkowe
| Metody i formy prowadzenia zajęć |
|---|
| Sposoby oceniania | Symbole EK dla modułu zajęć/przedmiotu | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| EK_1 | EK_2 | EK_3 | EK_4 | EK_5 | EK_6 | EK_7 | EK_8 | EK_9 | ||
| Kryteria oceniania wg skali stosowanej w UAM | |
|---|---|
| bardzo dobry (bdb; 5,0): | |
| dobry plus (+db; 4,5): | |
| dobry (db; 4,0): | |
| dostateczny plus (+dst; 3,5): | |
| dostateczny (dst; 3,0): | |
| niedostateczny (ndst; 2,0): | |
Literatura
Wydawnictwa książkowe
- 1. Allison P.A., Bottjer D.J., (ed): Taphonomy: Bias and Process Through Time, Springer, Berlin, 2011
2. Aufderheide A.C., Rodriguez-Martin C.: The Cambridge Encyclopedia of human paleopathology, Cambridge University Press, Cambridge, 1998
3. Bielicki T.: Mały słownik antropologiczny, Wiedza Powszechna, Warszawa, 1976
4. Bochenek A., Reicher M.: Anatomia człowieka. T. I, PZWL, Warszawa, 1969, 1990, 2007
5. Buikstra J.E., Ubelaker H.D. (ed.): Standards for Data Collection from Human Skeletal Rremains, Arkansas Archeological Survey Research Series No. 44, Fayetteville, 1994
6. Campbell B.: Ekologia człowieka. Historia naszego miejsca w przyrodzie od prehistorii do czasów współczesnych, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 1995
7. Dybova-Jachowicz S., Sadowska A.: Palinologia, Wyd. Instytutu Botaniki PAN, Kraków, 2003
8. Haglund W.D., Sorg M.H.: Forensic Taphonomy. The Postmortem Fate of Human Remains, CRC Press, Florida, 1997
9. Jerszyńska B.: Procesy wzrastania i rozwoju oraz ich uwarunkowania w średniowiecznych populacjach ludzkich, Wyd. Naukowe UAM, Seria Antropologia 21, Poznań, 2004
10. Jerszyńska B. (red.): Współczesna antropologia fizyczna. Zakres i metody badań, współpraca interdyscyplinarna. XI Warsztaty Antropologiczne, Sorus, Poznań, 2008
11. Kaczorowska E., Draber-Mońko A.: Wprowadzenie do entomologii sądowej, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, 2009
12. Kwiatkowska B.: Mieszkańcy średniowiecznego Wrocławia. Ocena warunków życia i stanu zdrowia w ujęciu antropologicznym, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, 2005
13. Lasota-Moskalewska A.: Podstawy archeozoologii. Szczątki ssaków, Wyd. PWN, Warszawa, 1997
14. Lasota-Moskalewska A.: Archeozoologia. Ssaki, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 2008
15. Lityńska-Zając M., Wasylikowa K.: Przewodnik do badań archeobotanicznych, Wyd. Sorus, Poznań, 2005
16. Malinowski A, Strzałko J. (red.) : Antropologia, PWN, Warszawa - Poznań, 1989
17. McMinn R.M.H., Hutchings R.T., Pegington J., Abrahams P.P.: Kolorowy atlas anatomii człowieka, Vydavatelstvo Slovart, Solis, Bratislava, Warszawa, 1994
18. Myszka A.: Rekonstrukcja budowy somatycznej człowieka na podstawie wybranych cech szkieletu, Wyd. Naukowe UAM, Poznań, 2007
19. Piontek J. (red.): Szkice z antropologii ogólnej. Propozycje teoretyczno-metodyczne badań społeczeństw pradziejowych, Wyd. Naukowe UAM, Poznań, 1988
20. Piontek J. (red.): Pojęcie cechy w naukach biologicznych, Wyd. Naukowe UAM, Poznań, 1992
21. Piontek J.: Biologia populacji pradziejowych. Zarys metodyczny, Wyd. Naukowe UAM, Poznań, 1999
22. Piontek J., Malinowski A. (red.) : Teoria i empiria w Polskiej Szkole Antropologicznej, Wyd. Nauk. UAM, Seria Antropologia nr 11, Poznań, 1985
23. Raup, D.M., Stanley, S.M.: Podstawy paleontologii, PWN, Warszawa, 1984
24. Strzałko J., Henneberg M., Piontek J.: Populacje ludzkie jako systemy biologiczne, PWN, Warszawa, 1976
25. Strzałko J., Ostoja-Zagórski J.: Ekologia populacji ludzkich. Środowisko człowieka w pradziejach, Wyd. Naukowe UAM, Poznań, 1995
26. Whit T.D., Folkens P.A.: The Human Bone Manual, Elsevier Academic Press, Burlington, 2005
27. Wolański N.: Ekologia człowieka. T. 1. Wrażliwość na czynniki środowiska i biologiczne zmiany przystosowawcze, Wyd. Nauk. PWN SA, Warszawa, 2006
Nakład pracy studenta i punkty ECTS
| Forma aktywności | Średnia liczba godzin* na zrealizowanie aktywności | |
|---|---|---|
| Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem | ||
| Praca własna studenta: | ||
| Przygotowanie do zajęć | ||
| Czytanie wskazanej literatury | ||
| Przygotowanie pracy pisemnej, raportu, prezentacji, demonstracji, itp. | ||
| Przygotowanie projektu | ||
| Przygotowanie pracy semestralnej | ||
| Przygotowanie do egzaminu / zaliczenia | ||
| SUMA GODZIN | ||
| LICZBA PUNKTÓW ECTS DLA MODUŁU ZAJĘĆ/PRZEDMIOTU | ||
* godzina (lekcyjna) oznacza 45 minut